We houden onszelf vaak tegen in het leren, door niet te reageren in situaties waar we dat eigenlijk wel zouden moeten. Voorbeelden van dergelijke situaties zijn:
- je hebt een mening maar durft die niet te delen
- je voelt je niet gehoord en geeft dit niet terug
- je denkt dat jouw mening niet gewaardeerd wordt
- je houdt je stil om iedereen tevreden te houden
- je voelt niet de tijd/ruimte om na te denken, vaak na een overleg komt de perfecte reactie in je op
- je denkt dat anderen je reactie stom vinden
- je bent bang dat anderen jouw vraag een domme vraag vinden
- je bent bang voor feedback
Hieronder een persoonlijk voorbeeld van een doorbraak om wel met een reactie te komen daar waar ik dat eerder niet deed en wat me dat heeft opgeleverd.
Ik herinner me nog goed een moment, lang geleden, bij mijn eerste werkgever. Één van de onderscheidende leermomenten in mijn leven. Ik had een afspraak met een Product Manager, Kees, die ik op bepaalde delen van zijn werkgebied zou opvolgen en herinner me nog goed het gebouw, de verdieping en de kamer waar we de afspraak hadden.
Ik kwam uit de lift, het was rustig op kantoor en ik ging de kamer in. De inhoud van het gesprek weet ik niet meer maar ik weet nog wel dat ik de kamer met een rotgevoel verlaten heb. Als ik hier zo op terugkijk, is dit op zich al een leermoment.
Gevoel zorgt voor een verankering in je geheugen.
Het echte leermoment kwam echter doordat ik op dat moment besloot om iets met dit gevoel te doen. Om dit rotgevoel niet te accepteren en terug de kamer in te gaan om dit te bespreken. Dit had ik nog niet eerder gedaan, normaal liet ik het hierbij en bleef ik zelf met het gevoel zitten. Wat door mijn hoofd ging was: “wat zou Kees wel niet van me denken”, “hij zou hier vast geen tijd voor hebben”, “dit is mijn probleem, daar moet ik hem niet mee lastig vallen”. Kortom, het was erg spannend voor mij om terug de kamer in te gaan. Hier was lef voor nodig.
Een moment van durven leren. Maar ook andersom, leren durven.
Het was niet vanzelfsprekend voor mij om dit te doen. Hoewel sommigen het juist heel logisch vinden om voor zichzelf op te komen of hun gevoelens te uiten, was het voor mij juist heel nieuw. Iedereen is anders en we hebben allemaal een persoonlijke comfortzone waarin we ons comfortabel voelen. In de comfortzone voelen we geen stress of ongemak en zijn we “in control”. Tussen deze comfortzone en de stresszone zit nóg een zone die de stretchzone wordt genoemd. De zone waarin we leren en die ervoor zorgt dat de comfortzone wordt opgerekt.
Meer hierover is te vinden in het learning zone model van Tom Senninger en Lev Vygotsky, waarin gesproken wordt over de comfort-, learning- en panic zone.
Voor mij is dit een voorbeeld waarin mijn comfortzone is opgerekt. Een soort groeispurt in mijn leren, en waarschijnlijk ook de reden dat ik dit als een onderscheidend leermoment heb ervaren.
Ik ben me wel bewust dat het leermoment ook sterk beïnvloed is door de reactie van de Product Manager. Hij gaf de ruimte voor mijn leermoment door de tijd te nemen voor het gesprek, hij creëerde een veilige omgeving waarin ik me snel op mijn gemak voelde toen ik de kamer weer was ingegaan. Hij had geen idee van het gevoel waarmee ik weg was gegaan en het gesprek maakte voor mij duidelijk dat hij heel positief over mij was. Dit had ik totaal niet verwacht. Het gesprek heeft de band tussen ons versterkt omdat we elkaar hierdoor beter begrijpen. Als hij deze ruimte voor het vervolg niet had gegeven was het waarschijnlijk niet zo’n belangrijk leermoment voor me geweest. Nog bedankt daarvoor, Kees.
Wat ook meespeelt is dat Kees voor mij een persoon was die streng en kortaf overkwam. Door zijn stevige postuur, zijn gezichtsuitdrukking en door de klank van zijn stem, een man van weinig woorden en soms ongemakkelijke stiltes. Een persoon waarbij je op basis hiervan al snel een Opinie, Mening of Aanname (OMA) hebt. Mijn Filotes collega Frederik van Son schreef eerder al een blog over “laat je OMA thuis”: https://filotes.com/2023/04/17/laat-je-oma-thuis/
Hierin benadrukt hij dat we vaak te snel reageren. Naast dat we vaak te snel reageren vanuit OMA, is hier het voorbeeld dat het ook kan leiden tot geen reactie. Mijn eerste ingeving om niet weer de kamer in te gaan.
De TIP die ik meegeef:
Leer te durven, om een reactie te geven, om je gevoel terug te geven en een gesprek aan te gaan. Deel de feiten zoals jij ze hebt opgemerkt en welk effect dat op je heeft gehad. Het ergste dat kan gebeuren is dat je verschilt van mening. Het kan leiden tot een goed gesprek, een slecht gesprek of geen gesprek, maar in alle gevallen zul je er van leren.
Herken je jezelf in deze situaties of wellicht in de situatie waarin je anderen beperkt in het geven van een reactie? Wil je hier iets aan doen voor jezelf, je team of je organisatie? Neem dan gerust contact met ons op.
