“Alles wordt leuker en beter. Als gevolg van jullie groeiende autonomie zullen jullie veel meer impact, plezier en energie ervaren. Hoe gaaf is dat!”
Herkenbare uitspraken bij de aankondiging van een transformatie naar het Agile werken? Als je het zo hoort, is het eigenlijk schier onmogelijk dat je iets anders ervaart. Veranderaars hebben dan ook vaak de neiging om “weerstand” – zo labelen we dat graag – te negeren, te onderdrukken, te bagatelliseren, te ontkennen en de pijn te verzachten. Tegenstanders – ook een fijn label – worden vaak in een hoekje gezet en als lastposten ervaren. Dat is niet alleen jammer maar ook een gemiste kans. Sterker nog, vanuit systeem denken is “gedoe” noodzakelijk en randvoorwaardelijk om überhaupt te kunnen transformeren. Daarover wil ik het met je hebben in dit blog.
Van lineair naar circulair
Dit gedrag – het verzachten en onderdrukken van onderliggende pijn – is begrijpelijk vanuit ons lineaire denken. Ook daarover heb ik het al vaker gehad. Het is denken in van A naar B, van ongewenst naar gewenst en in oorzaak en gevolg. Het is een afstandelijke, hiërarchische en oordelende manier van kijken naar situaties en onverwachte gebeurtenissen. Waarom werken die mensen niet gewoon mee? Waarom doen ze nou toch zo moeilijk?
Als je circulair naar situaties gaat kijken vanuit het systeem denken, dan kan je beter begrijpen dat de mensen die “moeilijk doen” een symptoom zijn van een systeem dat in verzet komt. Systemen hebben nou eenmaal de neiging om zichzelf in stand te houden. Verandert er iets in het systeem, dan wil het systeem zo snel mogelijk terug naar de oude, bekende en veilige situatie. Zo zijn wij als mens ook geprogrammeerd.
Heb je dat wel eens opgemerkt bij veranderingen die je zelf bent ondergaan? Ik wel en nog steeds. Voordat ik hierop inga, moet ik je nog wat vertellen. Je kunt jouw organisatie en hoe het interacteert met haar omgeving – klanten, leveranciers, de markt, aandeelhouders en andere stakeholders – als een systeem beschouwen. Binnen jouw organisatie bestaan er allerlei subsystemen. Bijvoorbeeld een team maar ook ieder individu en de interactie met zijn of haar omgeving kan je beschouwen als een systeem. Als je hier meer over wil weten, laat het me dan weten.
Een hardnekkig patroon
Eind vorig jaar – 2021 – ontstond er voor mij een nieuwe situatie. Ik werkte ruim een jaar samen met een collega Agile coach. Echt een superfijne samenwerking. We hadden dezelfde kijk op zaken en vanuit vertrouwen waren we aan het bouwen aan mijn bedrijf Filotes. Want puur zakelijk gezien hadden we nog wel onze eigen gescheiden bedrijven. Naar buiten toe opereerden we als één bedrijf en we stonden op het punt om ook juridisch er één bedrijf van te maken. Als donderslag bij heldere hemel kondigde mijn collega opeens aan dat ze toch weer fulltime een klus wilde doen bij een opdrachtgever. Waarom, hoe en wat precies, daar gaat het nu even niet om. Ik vertel je dit omdat je dan de context begrijpt en ik wil dat je snapt wat er in mijn hoofd omging.
Want ik schrok eigenlijk wel. Ik raakte geïrriteerd en boos. Ik was zo gewend geraakt aan onze samenwerking. Weliswaar was ik alleen gestart en had ik Filotes eerder opgezet, de visie, de Personal Agility methode en training in mijn eentje ontwikkeld. Toch twijfelde ik of ik wel verder door kon zonder mijn collega, partner, steun en toeverlaat. Ik stel me nu even heel kwetsbaar op maar ik werd onzeker of ik alleen wel goed genoeg was. Ook voor Filotes en haar klanten. Ik was ervan overtuigd geraakt dat ik niet zonder mijn collega kon. Totdat ik me realiseerde dat dit een hardnekkig patroon is dat met mijn verleden te maken heeft.
Ruimte voor transformatie naar de nieuwe situatie
Over dat verleden kan ik meerdere blogs schrijven en daar ga ik nu even niet op in. Het gaat erom dat mijn systeem de neiging had om terug te keren naar het oude veilige en vertrouwde. Had ik dat gedaan, dan was ik als een malle op zoek gegaan naar een nieuwe partner en mijn focus op mijn business verloren. Of erger, ik was gestopt met Filotes. Zonde!
Maar door de pijn te erkennen die ik ervaarde, er aandacht aan te geven en met mijzelf in gesprek te gaan kon ik daar vervolgens afstand van nemen en mijn belemmerende overtuiging – ik kan het niet alleen – loslaten. Pas daarna ontstond er weer ruimte om de nieuwe situatie te accepteren en nieuwe mogelijkheden te onderzoeken. Sterker nog, ik had dit proces nodig om de noodzakelijke stappen te zetten in mijn persoonlijke groei en die van mijn business.
Als gevolg hiervan ben ik mijn propositie opnieuw onder de loep aan het nemen. Ik merk dat ik weer veel kritischer, creatiever, innovatiever en met nieuwe energie kan kijken naar mijn business juist doordat ik me weer onafhankelijker voel.
De prijs die je betaalt
Wat ik graag wil dat je hieruit haalt is dat jij jezelf, jouw team en jouw organisatie niet kan veranderen als je geen echte aandacht en erkenning geeft aan de pijn en het verlies dat verbonden is aan de verandering. Dat vinden wij mensen lastig. We omzeilen het liever. We maken zaken liever luchtiger. Maar elke verandering betekent ook verlies. Er was ook altijd iets goeds aan de oude situatie, iets wat je tot nu heeft gehouden in die situatie. Dat is de prijs die je betaalt voor veranderen. Anders was het wel vanzelf veranderd. Pas als je aan het verlies en de pijn erkenning geeft, ontstaat er ruimte om echt te transformeren.
Hoe is dat voor jou?
Ik ben benieuwd wat jij uit dit blog haalt en welke inzichten het jou geeft. Superleuk als je het met mij wil delen. Wil je er een keer over in gesprek gaan? Dat kan natuurlijk ook. Plan dan hier een call met mij en we onderzoeken wat jij nodig hebt om jouw organisatie, jouw team en misschien wel jouzelf echt te transformeren.
