Stop het oordelen!

Ik hoor mezelf soms tegen mijn eigen kinderen belerend doen: “Het is íjskast, niet koelkast”.

LEES VERDER

Frederik Stop met oordelen

De buitenkant, daar ging het om. “Die heeft echt een fantástische baan”, hoorde ik mensen om me heen zeggen. Alsof dat de belangrijkste eigenschap van iemand was. Ik ben opgegroeid in een omgeving die lette op ‘hoe het heurt’. De persoon die je was of wilde zijn, was ondergeschikt aan hoe slim of succesvol je je voordeed. En het allerbelangrijkste was of je je wel aan de etiquette en de regels hield. 

Hoe was dat bij jou? Sta jij weleens stil bij de invloed die jouw omgeving, jouw jeugd, jouw verleden heeft op jouw gedachten? Herken jij patronen van vroeger in je eigen leven? Dingen die je ouders hebben gezegd, die je nu zelf ook zegt? Ik hoor mezelf soms tegen mijn eigen kinderen belerend doen: “Het is íjskast, niet koelkast”. Daarna schiet ik in de lach. Het zit er echt ingebakken. 

Die ‘hoe het heurt’-norm heeft me gevormd. Ik groeide op met het idee dat je óf goed, óf minder goed bezig was. Ik werd gestimuleerd in mijn neiging tot oordelen. Pas later ben ik me gaan realiseren hoezeer dat oordelen me eigenlijk in de weg zit. 

Dat ik zelf verantwoordelijk ben voor mijn gedachten, aannames, opvattingen en oordelen. En dat ik een zélf een keuze kan maken in hoe ik hiermee om ga. Dat ik door te oordelen vooral iets over mijn eigen opvattingen, patronen en overtuigingen zeg. Dat een oordeel over mij gaat, in plaats van over de ander. Maar ja, stop er maar eens mee.

Oordelen komt uit de oertijd

Want o, wat zijn we er allemaal bedreven in: oordelen. Niet alleen op social media, waar sommigen onder ons volledig losgaan (je herkent ze vast), maar ook in de dagelijkse dingen. Privé, met vrienden en familie, en op werk met collega’s bij het koffieapparaat. 

Waar dat geoordeel vandaan komt? 

Uit de oertijd. Toen was oordelen heel handig om situaties in te schatten en om onszelf in veiligheid te brengen. In die oertijd wandelden we rond over gevaarlijk terrein en waren we op ons hoede. Heel lang heeft die strategie ons veel opgeleverd: veiligheid, overleven. Alleen vandaag de dag is het niet zo helpend meer.

Verandering blijft

Nu is verandering de enige constante; juist daarmee moeten we vertrouwd raken. We mogen leren meebewegen. En dat is hartstikke ingewikkeld. En hartstikke nodig. Omdat de wereld om ons heen steeds complexer wordt, staat steeds minder vast. Wat de beste oplossing is en wat de weg ernaartoe moet zijn, is steeds minder voorspelbaar. Die veranderende wereld vraagt om een onderzoekende, open en nieuwsgierige houding. Oordelen past daar niet bij. Alleen, leg dat maar eens uit aan onze hersens. Die zijn nog niet helemaal mee-geëvalueerd, verzetten zich juist tegen verandering en blijven lekker in die oordeelmodus. 

Ga maar na: het is zo verleidelijk om iets te vinden van iets. Om je ergens over op te winden, omdat jij dat nooit zo zou doen. Om jezelf te bevestigen. Want als je over iets of iemand oordeelt, dan ligt het tenminste niet aan jou, hoef je je niet kwetsbaar op te stellen en ga je uitdagingen met verve uit de weg.

Waarom oordelen zo schadelijk is 

Het lijkt tegenstrijdig, maar met een oordeel zeg je vooral iets over je eigen normen en waarden, en niet zozeer iets over die van een ander. Misschien geeft oordelen jou wel het gevoel dat je in control bent, of dat je beter bent dan een ander. Omdat je die ander langs jouw eigen maatstaf legt. Misschien heb je er soms gewoon even zin in. In een roddelbui, in mensen kijken vanaf het terras (als dat straks weer kan) en daar ongegeneerd een oordeel over hebben. 

Maar oordelen is schadelijk. Want het werkelijke resultaat is dat je:

  • uit verbinding gaat
  • polariseert
  • jouw wereld beperkter maakt
  • geen ruimte open laat voor dialoog
  • geen onderdeel meer bent van een oplossing
  • kansen laat liggen om te groeien – in je vermogen om je aan te passen aan de nieuwe werkelijkheid, bijvoorbeeld

Jijzelf, jouw collega’s, jouw omgeving en jouw organisatie worden er beter (en leuker) van als je stopt met oordelen. Als je je openstelt, als je in verbinding blijft, als je nieuwsgierig kan zijn naar wat een ander denkt, vindt of voelt. Of in elk geval: als je je oordeel uitstelt. 

Hoe doe je dat: stoppen met oordelen?

Zelf doe ik elke dag mijn best om mijn oordeel uit te stellen. Dat lukt niet altijd, want ik ben ook maar een mens. Maar ik geloof wel dat het beter wordt als ik blijf oefenen. Want ik weet stiekem ook dat oordelen me niets oplevert en dat ik mijn invloed verklein, in plaats van vergroot. Daarom werk ik elke dag aan een open en nieuwsgierige houding. Bijvoorbeeld zo:

  • Druk letterlijk op de pauzeknop. En stel je oordeel uit.
  • Toon empathie: ga ervan uit dat ieder mens handelt vanuit iets positiefs, ook al lijkt dat niet zo
  • Denk niet in goed en fout
  • Stel open vragen vanuit oprechte nieuwsgierigheid – en dus geen gesloten vraag die jouw oordeel verhult.
  • Probeer de ander echt te begrijpen en laat je verwonderen

Als je je bewuster wordt van het feit dat je oordeelt, ben je al een heel eind. Want het kan zijn dat je met jouw oordeel een verandering blokkeert die je eigenlijk wil omarmen. Onbewust, of onbedoeld. En door je daar bewust van te ZIJN en vervolgens ook te DOEN, word je wendbaarder en ben je instaat om beter mee te bewegen met de constante verandering in de wereld. Dat is precies waar onze Filotes Personal Agility Methode voor staat. 

Wil je meer weten over wendbaar zijn, over onze methode en duurzaam groeien? Neem dan hier eens contact met ons op. We zijn heel benieuwd naar jouw verhaal en maken graag persoonlijk kennis. 

Download direct onze
gratis gids

Een doorbraak in
transformeren

Ontdek het geheim van echte Business Agility. Met vertrouwen en commitment uit de organisatie.
Zonder gedoe.