Dinsdagochtend, 11u, koffiezetapparaat:
Oh god ja, die laatste bezuinigingen. Wat moet daar wel niet van terechtkomen? Of die manager die nu weer is aangesteld. Haalt die niet een beetje te stevig de bezem door het team? En jeetje, ja, die collega ziet er zo moe uit en levert zulke lage kwaliteit. Die staat echt op omvallen.
Op zich lekker natuurlijk, even je hart luchten. Connecten met elkaar en onderling begrip vinden. Kop koffie erbij, en daarna weer gewoon aan het werk. Tot zover niet echt een probleem.
Echter blijft het daar vaak niet bij. Bij één zo’n gesprek. Sta je voor je het weet een week of een maand later precies hetzelfde gesprek te voeren. Grote kans immers dat er niets, of in elk geval weinig, veranderd is in de tussentijd. Want iedereen loopt na het klagen steeds met een dampende mok koffie terug naar zijn of haar bureau. Om daar gewoon weer het volgende punt op de eigen to-do-lijst af te strepen.
Vreemd eigenlijk. Niet zozeer dat we dat klagen zo lekker vinden, maar wel dat het niet leidt tot actie, verandering en verbetering. Je hebt namelijk iets gesignaleerd wat beter kan, je bent duidelijk niet de enige die onvrede voelt en je hebt ongetwijfeld zelf ideeën over hoe je het liever zou zien. Je vindt ergens misschien ook van jezelf dat je iets zou moeten doen. Je mond open zou moeten trekken. En toch doe je niks. Kies je ervoor om de dingen te laten zoals ze zijn.
Hoe zit dat precies? Hoe werkt die neiging bij ons mensen? En natuurlijk: wat kun je doen om dit te doorbreken? Want erg effectief en Agile is het niet. Niet voor de organisatie, niet voor je team, maar vooral niet voor jezelf.
Dit mechanisme zit diep
Deze neiging heeft vooral te maken met in dit geval de organisatie als systeem. Systemen hebben de eigenschap om zichzelf koste wat kost in stand te houden. Ook als ze niet meer helpend en productief zijn. Verandering is spannend en onzeker, en de angst om iets te verliezen – verliesaversie – is altijd groter, dan de wens of de kans om iets te winnen.
Dit mechanisme vind je, als je erop gaat letten, overal in terug. Dit zit ook diep in ons als mens geworteld. Op basis van dit principe zijn wij geprogrammeerd. Het is onze default state en belemmert ons regelmatig. Denk bijvoorbeeld aan
- die loonsverhoging waar je niet om vroeg terwijl je die eigenlijk wel verdient op basis van je groei. Alleen maar omdat je het te spannend vindt om het gesprek aan te gaan. Bang om gezichtsverlies te lijden, of de band met je baas of collega’s onder druk te zetten.
- dat boek wat je al een tijdje wilt schrijven, maar waar nog geen letter voor op papier staat. Omdat je bang bent dat het je veel tijd gaat kosten en je bijvoorbeeld sociale afspraken moet laten schieten. Of dat het een totale mislukking wordt.
- de steeds sterker wordende wens om voor jezelf te gaan werken, waar je steeds niets mee doet. Omdat je met name de onregelmatige inkomsten te spannend vindt.
Dat mechanisme zit diep in ons systeem, net als in de systemen om ons heen. Daar kunnen we dan ook niet direct iets aan doen. Daar hebben we geen directe invloed op. Maar je kunt het als mens wel leren signaleren. Net als dat je kunt leren om er vervolgens niet mee naar het koffiezetapparaat te lopen, maar om jouw inzicht om te zetten in effectieve actie. In een strategie en een nieuwe manier die beter (voor jou) werkt.
Je hebt alles al in huis
Ieder mens is bij machte om dat te doen. Sterker nog: willen we vooruit en meer grip, voldoening en impact in ons leven, maar ook in ons werk, ons team en onze organisatie hebben we die verantwoordelijkheid. Om ons deel op te pakken en iets te veranderen. We hebben daarvoor alles in huis.
We worden er alleen niet vaak toe uitgenodigd en uitgedaagd. Om op die manier naar onszelf en onze omgeving te kijken; als onderdeel van het systeem en als onderdeel van de oplossing en verandering. Zeker niet binnen organisaties.
In plaats daarvan kijken we nog eens naar onze manager, of de directie. Zodra we van hen horen wat de bedoeling is volgen we braaf. Alsof we weer op school zitten, en we met een juf of meester te maken hebben. En als er iets niet goed gaat? Wijzen we toch ook gewoon weer naar boven? Of naar iemand anders? Wel zo veilig.
Zo zonde, niet erg Agile en al helemaal niet nodig. Want jij kunt vandaag nog het heft in eigen handen nemen. Jij kunt iets doen, in plaats van teleurgesteld toekijken hoe de dingen zich anders ontwikkelen dan jij zou willen. Om de voorbeelden uit het begin er nog eens bij te pakken: Jij zou een gesprek aan kunnen gaan met die manager die zo stevig de bezem door het team haalt, om erachter te komen wat hem of haar drijft. Om je eigen gevoelens en ideeën over de situatie kenbaar te maken en om samen alternatieven te overwegen. Of je zou eens op die vermoeide collega af kunnen stappen om de onderzoeken hoe je samen het tij kunt keren.
Dikke kans dat je al snel kleine, maar impactvolle veranderingen teweeg brengt. Waar jij zelf blij van wordt, en waar je andere vervolgens mee inspireert om hetzelfde te doen. Een eenvoudige handeling zou zomaar het begin kunnen zijn van een cultuurverandering binnen jouw team of organisatie. Zoveel invloed heb je.
Weet wie je wilt zijn
Om deze shift te kunnen maken – van slachtoffer naar eigenaar – is een ding essentieel. Dat ene ding is niet moed, of lef. Dat hebben we namelijk allemaal, op het moment dat wij weten wat voor ons belangrijk is. Als we dat weten, kunnen we daarvoor gaan staan. Onze keuzes en acties daarop baseren.
Om deze shift te kunnen maken moet je vooral begrijpen wie je zelf bent. En belangrijker nog: Weten wat voor persoon jij wilt zijn. Iemand die braaf gehoorzaamt? Of iemand die impact maakt? Iemand die elke dinsdag klagend aan het koffiezetapparaat staat? Of iemand die elke dinsdagochtend een goed gesprek voert met een collega?
Jij mag helemaal zelf kiezen. En? Weet jij het al?
Meer weten over eigenaarschap, invloed, impact en voldoening? Download dan nu onze gratis gids ‘Een doorbraak in transformeren’. Je ontvangt dan ook meteen de Filotes Nieuwsbrief met daarin nieuwe tips, tricks en inzichten op het gebied van Personal Agility.
